Giao dịch Futures (hợp đồng tương lai) là một trong những công cụ tài chính phổ biến nhất, giúp nhà đầu tư dự đoán xu hướng giá của các loại tài sản như hàng hóa, chỉ số chứng khoán, ngoại hối hay tiền điện tử. Không chỉ dành cho các quỹ lớn, giao dịch Futures còn mở ra cơ hội cho cả nhà đầu tư cá nhân nhờ đòn bẩy tài chính, khả năng giao dịch hai chiều và tính thanh khoản cao.
Vậy hợp đồng Futures hoạt động như thế nào? Đâu là ưu – nhược điểm, và làm sao để tận dụng công cụ này hiệu quả mà không gặp rủi ro? Hãy cùng khám phá tất cả trong bài viết dưới đây!
Giới thiệu
Vào năm 1870, trên sàn giao dịch nhộn nhịp ở Chicago, một nông dân trồng lúa mì tiến đến một nhà giao dịch và đề xuất một thỏa thuận. Người nông dân đồng ý giao 5.000 giạ (bushels) lúa mì trong ba tháng tới với giá đảm bảo là 1,05 USD mỗi giạ, thay vì đợi đến mùa thu hoạch và đối mặt với nguy cơ giá giảm. Nhà giao dịch chấp nhận rủi ro, tin rằng giá sẽ tăng cao hơn mức đó, từ đó thu được lợi nhuận. Hai bên bắt tay và một dạng hợp đồng tương lai sơ khai ra đời.
Gần 150 năm sau, Futures và các công cụ phái sinh khác như quyền chọn, hoán đổi (swaps) đã phát triển thành một thị trường toàn cầu, kết nối nhà sản xuất, nhà đầu tư, nhà đầu cơ và người tiêu dùng trên khắp thế giới. Theo Hiệp hội Công nghiệp Hợp đồng Tương lai (FIA), số lượng Futures được giao dịch trên toàn cầu đã tăng hơn gấp đôi từ 12,1 tỷ vào năm 2013 lên 29,2 tỷ vào năm 2023.
- Xem thêm: Giao dịch Futures là gì?
Ban đầu, hợp đồng tương lai được sử dụng để phòng ngừa rủi ro biến động giá đối với hàng hóa như nông sản. Ngày nay, chúng còn được các nhà đầu cơ sử dụng để đặt cược vào xu hướng giá cả. Dưới đây là cách hoạt động của Futures, các loại hợp đồng phổ biến, cách giao dịch và những rủi ro tiềm ẩn.
Những điểm chính của Hợp đồng tương lai
Hợp đồng tương lai cho phép các nhà đầu tư và nhà đầu cơ giao dịch giá của một tài sản với thời điểm thanh toán hoặc giao hàng trong tương lai.
Hợp đồng tương lai là công cụ phái sinh vì giá trị của chúng dựa trên tài sản cơ sở.
Chúng được chuẩn hóa và giao dịch trên các sàn giao dịch có quản lý, giúp tăng tính minh bạch và thanh khoản.
Giao dịch Futures liên quan đến đòn bẩy và yêu cầu ký quỹ, có thể khuếch đại cả lợi nhuận và thua lỗ.
Hợp đồng tương lai được giao dịch trong nhiều lĩnh vực như hàng hóa, tiền tệ, lãi suất, dầu khí, chứng khoán và nhiều hơn nữa.
Cách Hợp đồng Tương lai Hoạt động
Futures được giao dịch trên các sàn tập trung như Chicago Mercantile Exchange (CME), nơi quy định các tiêu chuẩn sản phẩm và hợp đồng. Nhà đầu tư thường giao dịch thông qua các nhà môi giới (broker) thay vì trực tiếp tiếp cận sàn giao dịch.
Mỗi hợp đồng tương lai quy định rõ ràng về loại tài sản, số lượng, thời gian giao hàng và các điều kiện khác. Ví dụ, một hợp đồng tương lai ngô đại diện cho 5.000 giạ ngô với tiêu chuẩn chất lượng nhất định và giao vào một tháng cụ thể.
Quy trình giao dịch hợp đồng tương lai
1. Mở tài khoản: Nhà đầu tư cần mở tài khoản tại một công ty môi giới hợp đồng tương lai, với số tiền ký quỹ tối thiểu theo quy định.
2. Chọn hợp đồng: Xem xét danh sách hợp đồng trên sàn giao dịch và chọn hợp đồng phù hợp.
3. Đặt lệnh: Đặt lệnh thông qua nền tảng môi giới, chỉ định tháng đáo hạn và mức giá mong muốn.
4. Theo dõi hợp đồng: Giá Futures thay đổi liên tục, yêu cầu nhà đầu tư theo dõi sát sao. Nếu tài khoản giảm dưới mức ký quỹ tối thiểu, nhà môi giới sẽ yêu cầu nạp thêm tiền ký quỹ.
5. Đóng vị thế: Nhà đầu tư có thể thoát khỏi hợp đồng bằng cách thực hiện một giao dịch ngược lại với hợp đồng ban đầu.
6. Tất toán: Khi hợp đồng kết thúc, lợi nhuận hoặc thua lỗ sẽ được phản ánh trong tài khoản giao dịch.
Các Loại Hợp đồng Tương lai
Trong quý đầu năm 2024, các hợp đồng tương lai được giao dịch nhiều nhất bao gồm:
– Chứng khoán (65%)
– Tiền tệ (9%)
– Lãi suất (9%)
– Năng lượng (5%)
– Nông nghiệp (4%)
– Kim loại (4%)
Dưới đây là một số loại Futures phổ biến:
Nông sản: Giao dịch các mặt hàng như ngô, đậu nành, lúa mì.
Tiền tệ: Cho phép đặt cược vào biến động tỷ giá hối đoái giữa các đồng tiền như USD, EUR, JPY.
Tiền điện tử: Bitcoin futures trở nên phổ biến từ năm 2017.
Năng lượng: Giao dịch dầu, khí đốt, điện, giúp ổn định giá cho các doanh nghiệp.
Chứng khoán: Hợp đồng tương lai cổ phiếu giúp phòng ngừa rủi ro biến động giá.
Chỉ số: Theo dõi các chỉ số như S&P 500, Nasdaq để đầu cơ hoặc phòng ngừa rủi ro thị trường.
Lãi suất: Dựa trên các công cụ như trái phiếu Kho bạc Mỹ để dự đoán biến động lãi suất.
Kim loại: Vàng, bạc, đồng là những mặt hàng phổ biến để bảo vệ tài sản trong thời kỳ bất ổn.
Những Người Tham Gia Thị Trường Hợp Đồng Tương Lai
Có ba nhóm chính tham gia vào thị trường Futures:
Nhà phòng ngừa rủi ro (Hedgers): Doanh nghiệp sử dụng hợp đồng tương lai để cố định chi phí hoặc doanh thu.
Nhà đầu cơ (Speculators): Nhà đầu tư cá nhân và quỹ đầu cơ giao dịch dựa trên dự đoán giá cả.
Nhà kinh doanh chênh lệch giá (Arbitrageurs): Sử dụng thuật toán để khai thác sự khác biệt giá giữa các thị trường.
So sánh với Các Công cụ Tài chính Khác
So với cổ phiếu: Futures không đại diện cho quyền sở hữu doanh nghiệp mà chỉ là hợp đồng giao dịch giá cổ phiếu.
So với hợp đồng kỳ hạn (Forwards): Futures được chuẩn hóa và giao dịch trên sàn, trong khi hợp đồng kỳ hạn là thỏa thuận riêng giữa các bên.
So với quyền chọn (Options): Quyền chọn cho phép người mua chọn thực hiện hợp đồng hay không, còn Futures yêu cầu thực hiện giao dịch vào ngày đáo hạn.
Quy Định và Quản Lý
CFTC (Ủy ban Giao dịch Hàng hóa Tương lai) là cơ quan quản lý chính tại Mỹ, giám sát giao dịch và đảm bảo thị trường minh bạch. Ngoài ra, các sàn giao dịch như CME cũng có quy định riêng nhằm bảo vệ nhà đầu tư.
Kết luận
Hợp đồng tương lai là công cụ quan trọng để quản lý rủi ro và đầu cơ. Tuy nhiên, chúng có độ phức tạp cao và yêu cầu nhà đầu tư phải hiểu rõ trước khi tham gia giao dịch.
